Jenisjenis Mantra Dalam Bahasa Sunda beserta Contohnya


Sastra Sunda Lama Mantra

A. Pengertian Mantra 


1. Mantra berarti jampi-jampi yg menurut kepercayaan Hindu; perkataan yg diucapkan yang mengandung kekuatan mistik, contohnya niat jahat orang, jua dipakai buat mengguna-gunai wanita. (Menurut Badudu-Zain (1994: 862).
2. Mantra termasuk bentuk puisi bebas yg mengandung kekuatan gaib, digunakannya tidak sembarangan.
3. Mantra umumnya diucapkan menggunakan cara dihafal. Maksudnya supaya bisa memakai kekuatan mistik buat mencapai satu tujuan.

B. Ciri-karakteristik Mantra 


1. Dari banyak sekali teks mantra yang dapat dikumpulkan, kita dapat menerangkan sebutan atau nama kuasa imajiner, pada antaranya: Pohaci, Sanghyang Asri, Batara, Batari, Sang Encang-encang, Ratu Pangeran Hantarum, Sri Tunggal Sampurna, Malaikat Incer Putih, Raden Anggal Keling, Pangeran Angga Waruling, Sang Mutiara Putih, Sang Ratu Mangangluh, Si Kabayan, Lurah Dalem Tungga, Sangkuriang, Guriang.
2. Pada teks masih ada kalimat atau frasa yang menyatakan Si Pengucap mantra berada pada posisi yang lebih kuat, yg otomatis berhadapan menggunakan pihak yang lemah. Ini mungkin termasuk sugesti diri.
Contoh : awaking kasep sorangan malik welas karunya ka aing da aing ratu asihan ti buana panca tengah
3. Ciri ketiga, herbi kesepakatan puisi yang adalah kelanjutan berdasarkan gaya sastra Sunda Kuno serta cerita pantun, yakni mengesankan adanya friksi atau perintah, di samping himbauan, tegasnya yang bersifat imperatif dan persuasif, misalnya:
(1) mangka langgeng mangka tetep,
(2) mangka hurip kajayaan,
(1) nu kosong pangeusiankeun,
(dua) nu celong pangminuhankeun,
4. Masih berhubungan dengan konvensi puisi, artinya rima-rima yang terdapat pada mantra. Rima-rima dalam mantra dapat dianalisis menurut wirahma mantra, purwakanti mantra dan pengulangan kata dalam isi mantra.
Misalnya:
Wirahma mantra 

Asihan aing / si burung pundung 5/5 
Maung pundung / datang amum 4/4 

Purwakanti dina mantra. 
Asihan aing (a jeung i) 
Pengulangan kata 
Maung pundung tiba amum 
Badak galak datang depa 
Oray laki tiba numpi (datang)
5. Adanya lintas kode bahasa pada mantra yg hidup di Priangan serta Baduy. Bahasa Jawa (dialek Cirebon dan dialek Banten) diserap seutuhnya atau diubahsuaikan dengan lidah Sunda dalam beberapa mantra seperti Kidung Ngambah Alas, Kidung Rempak Baya, dan Asihan Kinasihan. Demikian jua serapan dari bahasa Arab, yang biasa digunakan pada doa secara Islam, dalam beberapa mantra amat jelas adanya.

C. Isi Mantra 


Dilihat berdasarkan segi isinya, mantra bisa dibagi ke pada dua golongan, yaitu:
(1) mantra buat keselamatan atau kemaslahatan, contohnya buat mengobati orang yang sakit atau buat menjaga kebun menurut gangguan hama.
(dua) mantra buat mencelakakan orang lain, misalnya teluh.
Ditinjau dari fungsinya, mantra dibagi ke dalam enam golongan, yaitu
(1) jangjawokan, (dua) asihan, (tiga) jampe, (4) ajian, (lima) singlar, dan (6) rajah.
1. Jangjawokan 
Jangjawokan yaitu sejenis jampi berbahasa Sunda atau bahasa Jawa.
JANGJAWOKAN PARANTI DIPUPUR 

Pupur aing pupur panyambur 
panyambur panyangkir rupa 
nyalin rupa ti Dewata 
nyalin sari widadari 
nya tarang lancah mentrangan 
nya halis katumbirian 
nya irung kuwung-kuwungan 
dideuleu ti hareup sieup 
disawang ti tukang lenjang 
ditilik ti gigir lengik 
mangka welang mangka asih 
ka nu dipupur ditenjo ku saider kabeh 

(Dari Pedaran Sastra Sunda, karya Tatang Sumarsono)
2. Asihan/Pelet
Asihan yaitu homogen jampi yg bertujuan agar dicintai oleh versus jenisnya.
ASIHAN SI BURUNG PUNDUNG 

Asihan aing si burung pundung 
maung pundung tiba amum 
badak galak tiba depa 
orak laki tiba numpi 
burung pundung burung cidra ku karunya 
malik welas malik asih ka awaking 

(Dari Panyungsi Sastra, karya Yus Ruyana)
3. Jampe
Jampe yaitu kalimat yang dianggap mengandung kekuatan mistik buat menghilangkan penyakit, mengusir bahaya serta roh-roh jahat.
JAMPE DICOCO KALA 

Kalaka kaliki 
kala lumpat ka sisi cai 
aing nyaho ngaran sia 
ngaran sia kulit cai 
tawa tawe 
ditawa ku oleh indung putih 
tiis ti peuting waras ti beurang 
paripurna hirup waras. 

(Dari Panyungsi Sastra, karya Yus Ruyana)
4. Rajah
Rajah atau rajah pantun yaitu bagian awal cerita umumnya dalam lakon pantun. Sesungguhnya rajah itu berisi puji, permohonan, permintaan biar kepada Yang Agung, kepada dewata, pada leluhur, buat memohon proteksi, izin serta permohonan maaf.
RAJAH CITRA KASUNYIAN 

Hong gambaran kasunyian 
hong gambaran kasundulan 
jleg bumi 
jleg manusa 
jleg setan 
manusa wisesa 
setan sampurna sampurna kersaning 
Alloh ashadu alla ilaha illalloh 
waashadu anna Muhammadar Rasululloh. 

(Dari Panyungsi Sastra, karya Yus Ruyana)
5. Ajian
Ajian yaitu bacaan ilmu mistik yg bermanfaat buat beroleh kekuatan.
AJIAN KABEDASAN 

Dampal suku ngabatu datar 
bitis ngabatu wilis 
nyurup ka badana 
nyurup ka sungsumna 
getih sabadan 
bedas ngala ka aki 

(Dari Pedaran Sastra Sunda, karya Tatang Sumarsono)
6. Singlar
Singlar yaitu puisi mantra yang bertujuan buat mengusir musuh, binatang serta roh-roh halus.
SINGLAR KA MUSUH 

Curulung cai ti manggung 
barabat ti awang-awang 
cai tiis tanpa bisi 
mun deuk nyatru ka si itu
mun deuk hala ka si eta 
anaking palias teuing. 

(Dari Panyungsi Sastra, karya Yus Ruyana)
JAMPE NGANJANG 

Si Semar tiba 
Si Togog puyuh gumuyuh 
sangkan hewan sangkan tewas 
ngaran talaga di cai 
sabulan meunang ngaherang 
dua mana ngalenggang 
tilu mana gumulung 
opat mangrupa, limana usik 
genep bulan kumuruloh 
tujuh bulan jaga nata 
dalapan bulan conggeang 
nu larang malik ka handap 
salapan bulan godebag 
godebag ka mata sare 
ao tandana rupana 
Si Risih Si Marangasih 
Si Rasah Si Manaranewa 
seuweu ratu komo irut seuweu menak 
sacakan sewa dewata 
komo lulut komo anut 
komo welas komo asih ka awaking 
awaking gejleg sorangan 

(Dari Lima Abad Sastra Sunda karya Wahyu Wibisana, dkk.)

Popular posts from this blog

Pembagian Persebaran Flora dan Fauna di Indonesia Terbaru

Contoh Soal PG Pendidikan Agama Islam PAI Kelas XI Semester 1 K13 Beserta Jawaban Part3 Terbaru

INILAH CONTOH ISIAN CATATAN FAKTA PKG 14 KOMPETENSI